Kuzey Sakız Adası çevre ve üretkenlik konularında güney kısımdan oldukça farklılaşmaktadır. Konutlar küçük ve izole edilmiştir ve her zaman denizden uzaktadırlar. Evler kabaca inşa edilmiştir, ve tek Cenova etkisinin izleri, yazılı kaynaklar bir kenara, köylern merkez kulelerinde görülmektedir.
Anavatos, merkezden 16 km uzaklıktadır, bir istisnadır. Tıpkı adanın yalın batı kıyıların eski ön gözcüleri gibi hiçbir koruma kulesi yoktur. Burası güney Sakız Adasındaki ortaçağ köyleri kadar eski değildir, Türk işgalinden sonraki yıllarda sivrilmiştir.

Anavatos köyü deniz seviyesinden 450 metre yükseklikte güney ve batı cepheli konik bir ucurumda ve kuzeye sadece bir tek geçitle bağlanabilecek şekilde inşa edilmiştir. İnsanlar bu uçurum üzerinde doğal tahkimin avantajını yaşamıştır ve evleri yapışık gibi gösteren çembersel bir duvar evlerin etrafını sarmaktadır. Ucurumla beraber köy harabeleri çember bir korumaya almaktadır.
Duvaların içindeki 400 ev dardı ve düz ahşap çatılı, engin kapılı, minik ark pencereli ve ahşap teraslı olup gri taşlardan inşa edilmişlerdi.

Köyler 1822’deki feci kırımlardan sonra terk edilmiştir, bizim dönemimizde bu tüm Sakız Adalıların ve Yunanlıların resmi bir abidesidir. Anavatos bugün ıssızlaşmış olsa da Kuzey Sakız Adasındaki köylerin çoğunluğu gibi, kayda değer sayıda ev hala ayaktadır, zeytin baskısının olduğu harika “üç katlı” binaların, okulun, Taxiarchi ve Bakire Meryem kilisesinin bulunduğu yerdir. Bu sit alanı vahşiliğin içindeki yaratıcılığın hissedildiği etkileyici bir çevredeki bir hayalet kasaba gibi eşsiz bir tablodur. Sakız Adası merkezinden Anavatos’a bağlanan yollarla 45 dakikada varılabilir. Burada ayrıca ormanın içinde “Provatas” dağından itibaren başlayan ve Anavatos’a ulaşan bir tırmanma yolu bulunmaktadır.