Ο Ανάβατος, ο λεγόμενος Μιστράς του Αιγαίου, βρίσκεται στα Δυτικά της Χίου, ενώ είναι κτισμένος πάνω από έναν απότομο γκρεμό. Σε απόσταση 16 χιλιομέτρων από την πόλη της Χίου, κρυμμένος από τα αδιάκριτα βλέμματα, δύσβατος στην ανάβασή του, σαν ένα κανονικό φρούριο, εντυπωσιάζει με την εμφάνισή του.

Εδώ γράφτηκε ένα από τα κομμάτια της ιστορίας του νησιού, στην επανάσταση του 1821 και στις σφαγές του 1822. Ήταν ένας τόπος μαρτυρικός, καθώς φέρεται πως εκεί αυτοκτόνησαν, όπως στο Ζάλλογγο, Χιώτισσες κατά την Καταστροφή, για να μην πέσουν στα χέρια των Οθωμανών. Μέχρι και σήμερα μένει ζωντανός ο μεγάλος Ταξιάρχης, που είναι το μόνο κτίσμα το οποίο δεσπόζει από μακριά, υπερήφανος ανάμεσα στην μυστηριακή γαλήνη της αέρινης νεκρής αυτής πόλης.

Όχι πολύ μακριά από την μοναδική πύλη του τείχους, συναντά κανείς μία επιβλητική οικοδομή που κυριαρχεί ανάμεσα στα κτίσματα της ανατολικής πλευράς του. Είναι το λεγόμενο «Τριώροφο» που αποτελείται από το λιοτρίβι, το διδακτήριο, την Δεξαμενή και την εκκλησία της Παναγιάς. Ο οικισμός-μνημείο είναι ένα ποίημα ομορφιάς χάρη στα πυργωτά σπίτια του, τις αψίδες, τα τόξα και τα κατακόρυφα σχεδόν καλντερίμια του.